واژه ی انعطاف پذیری شناختی، به عنوان مفهومی علمی در سال ۱۹۶۰ میلادی توسط روان‌شناسان معرفی شد، اما رفته رفته به‌عنوان مفهوم رایجی در چرخه‌های روانشناسی آموزشی تعریف شد.همانطور که پیش از این گفته شد انعطاف پذیری شناختی، توانایی افراد برای تغییر دیدگاه، شیوه تفکر یا سازگاری ذهنی با محیط است. به بیانی کاربردی‌تر انعطاف پذیری شناختی توانایی این که چقدر خوب می‌توانیم هم محدود و و در چارچوب معین و هم خلاقانه فکر کنیم ، است.
انعطاف پذیری شناختی از مولفه هاییست که وجود آن در افراد نشان دهنده ی هوش است ، همانطور که استرنبرگ هوش را فعالیت ذهنی در جهت سازگاری هدفمند با محیط می داند .
به کار گرفتن این مهارت و تقویت آن منجر به تحقق محیطی پویا و رو به رشد می شود.
تکنیک های معرفی شده جهت انعطاف پذیری شناختی، دارای شباهت به تکنیک های تقویت تفکر واگرا، خلاقیت و گشودگی است.
1- توجه به افکار
وقتی مشغول ارائه و صحبت هستید تا چه میزان روی افکار خود تسلط دارید و می توانید رشته ی کلام را حفظ کنید و دچار پرش فکر نشوید؟
2- هدفمندی
پیش از شروع از خود سوال کنید که هدف شما از ارائه چیست و به چه اطلاعاتی نیاز داری ؟
3- دسته بندی
برای افزایش انعطاف پذیری شناختی پیرامون اطلاعات و موقعیت‌های مختلف دسته‌بندی‌های ذهنی ایجاد کنید . در این حالت بهتر می توانید تجارب ذهنیتان را سازماندهی کنید. و دسترسی به اطلاعات حافظه برایتان آسان تر خواهد بود.
4- یادداشت برداری
جهت حفظ اطلاعاتی که کسب کرده اید آن ها را روی کاغذ مکتوب کنید و گهگاهی یادداشت هایتان را مطالعه کنید. این کار مانند اینست که علاوه بر استفاده از حافظه ی ذهنتان از یک حافظه ی دیگر نیز جهت حفظ اطلاعات استفاده کنید . اینگونه ذهن دچار انفجار اطلاعات و آشفتگی نمی شود و همه ی اطلاعات مورد نیاز شما در عین حال حفظ می شود.
5- مطالعه ی خلاق
مطالعه و به روز رسانی اطلاعات لازمه ی افزایش کیفیت هرکاری به شمار می رود اما خلاقانه کردن آن می تواند مزیتی فراتر از صرف مطالعه باشد . علاوه بر یادداشت برداری که پیش از این گفته شد. تفهیم صحیح مطالب و کدگزاری جهت به خاطر سپاری دقیق تر می تواند کیفیت مطالعه ی شما را بالا ببرد که در نهایت منجر به تقویت انعطاف پذیری شناختی شما می شود.
6- ورزش
مغز تنها ۲۰ دقیقه بعد از ورزش شدید، دوپامین، سروتونین، اپیود، اندورفین، نوروتروفیک و اندوکانابینوئید ترشح می‌کند. این هورمون های شیمیایی شادی‌آوری می تواند توانایی بدن را در رشد و یادگیری بالا ببرند. به گفته ی پژوهشگران بدن هنگام ورزش‌کردن بهتر می‌تواند یاد بگیرد؛ ناگفته نماند که ورزش منجربه افزایش تمرکز و کاهش اضطراب شده و به‌مرور خُلق را متعادل می‌کند، منجر به افزایش اندازه ی هیپوکامپ و تقویت عصب زایی می شود که تمامی این ها می تواند منجر به تقویت انعطاف پذیری شناختی شود .
7- مهارت افزایی
یکی از راه های تقویت انعطاف پذیری شناختی یادگیری مهارت های جدید است ، کار های هنری ، موسیقی ، طراحی ، مجسمه سازی ، برنامه نویسی ،یادگیری زبان و ورزش جدیدو… .
8- تغییر روتین روزانه
جهت تقویت انعطاف‌پذیری شناختی و هوشمندی ذهن، فعالیت های جدیدی را به برنامه ی روزمره خود وارد کنید. مواجهه با محرک های جدید می تواند باعث افزایش انعطاف‌پذیری ذهن شود، در شرایط جدید مغز تلاش می کند تا هرچه سریعتر سازگار شود و این به منزله ی فعالیتی است که انجام آن به تقویت اتعطاف پذیری کمک می کند.
9- تقویت حس شوخ طبعی
افراد شوخ طبع عموما انعطاف پذیری شناختی بالایی دارند ، فرد هنگام شوخی کردن خبر از ذهنی می دهد که ورای معانی ساده ی مفاهیم می تواند با نگاهی بلند تر و دقیق تر نکات خنده دارد یک موضوع را دریابد.
برای مطالعه ی بخش قبلی مقاله ی فوق میتوانید از لینک زیر استفاده نمایید :
تاثیر آگاهی گسترده بر انعطاف پذیری شناختی
نویسنده: هدا مرادی آموزگار و کارشناس ارشد روانشناسی، عضو رسمی کمیته ی آموزشی انجمن روانشناسی تهران
دیدگاهتان را بنویسید