انعطاف پذیری شناختی معلم و بازسازی و آنالیز افکار

یکی از مهارت هایی که انعطاف پذیری شناختی به آن وابسته است آنالیز کردن و بازسازی افکار است .

 در هنگام مواجه شدن با چالش ها و یا شرایطی که از حد معمول پیچیده‌تر به نظر می رسند ، انعطاف‌ پذیری شناختی کمک می کند تا ساختار پیچیده افکار یا مسائل را به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم و تجزیه کنیم؛  به بیانی کامل تر، اینکه افراد بتوانند بین گزینه های خاصی که با مسائل بزرگ‌تر  مرتبط هستند، در حرکت باشند و بتوانند آنها را حل کنند، یعنی دارای انعطاف ‌پذیری شناختی هستند . در حالت کلی، بررسی دیدگاه‌های جدید و لبه های علم روز،  ساده‌ کردن مسائل و تقسیم یک مسئله ی بزرگ به چند زیر مسئله ی کوچک ، و درک اینکه چگونه  زیرمسئله های کوچک در مسئله‌های بزرگ‌تر نقش دارند، انعطاف‌ پذیری شناختی  گفته می شود.

 آنالیز کردن و بازسازی افکار در کلاس درس

اولیایی را فرض کنید که از گنگ بودن تدریس معلم  و ناتوانی دانش آموز در فهم مطالب درسی شکایت دارد . با بررسی نحوه ی آموزش متوجه می شویم که معلم به جای شروع از نقطه ای که همه ی دانش آموزان در آن قرار دارند  از نقطه ای شروع به تدریس می کند که تنها عده ای از دانش آموزان در آن قرار دارند . مثلا برای معرفی مفهوم درصد دانش آموزان باید به مفهوم نسبت و تناسب تسلط کافی داشته باشند ، معلمی که با در نظر گرفتن این مساله نسبت به دوره ی محتوا های قبلی اقدام می کند و افکار دانش آموزان را برای تفهیم بهتر مبحث درصد بازسازی می کند تدریسی قابل فهم خواهد داشت.

در مثالی دیگر معلمی را تصور کنید که از دانش آموزی شکایت دارد و آن دانش آموز را “بد” معرفی می کند . از وضعیت او خسته شده ، وضعیت انضباطی و درسی او را سرزنش می کند ، چنین معلمی دستپاچه است و امکان مدیریت صحیح کلاس از او ساقط می شود.

اما معلمی که به جای براوردی کلی از دانش آموز ، به طور آیتم به آیتم و به صورت چند زیر مسئله مشکلات دانش آموزش را بررسی می کند در مدیریت و حل بحران های کلاس تواناتر است . مثلا دانش آموز الف در دستور زبان و نوشتن تکالیف  و دانش آموز ب در محاسبات و رعایت ادب در گفتار در کلاس درس دارای مشکل است و بنابراین یک مشکل بزرگ به چند زیر مسئله ی کوچک و قابل حل تبدیل شده .

فردی که علاقمند است این مهارت را در خود تقویت کند باید ضمن حفظ آرامش در مواجهه با مشکلات آن ها را به زیر مسئله های کوچک تر تقسیم کنید و نهایتا تا جایی که برایش مقدور است به حل زیر مسئله ها بپردازد.

یکی دیگر از روش های تقویت این مهارت کمک گرفتن از تجربیات دیگران در مواجهه با چالش هاست .

بخش قبلی این مقاله را میتوانید از لینک زیر مطالعه بفرمایید:

تاثیر تفکر چند وجهی بر انعطاف پذیری شناختی

هدا مرادی آموزگار و کارشناس ارشد روانشناسی، عضو رسمی  کمیته ی آموزشی انجمن روانشناسی تهران