در این مقاله که در ادامه سری مقالات انعطاف پذیری شناختی آورده شده است به بررسی تفکر چند وجهی و تاثیر آن بر انعطاف پذیری شناختی می پردازیم.
تفکر چند وجهی
فکر کردن در مورد چند جنبه ی یک مفهوم به طور همزمان را تفکر چند وجهی می گویند. تفکر چند وجهی یکی از مولفه های اصلی انعطاف پذیری شناختی است. به طور مثال وقتی به یک شی نگاه می کنید، ضمن توجه به رنگ آن به جنس ،حجم، کاربرد، قیمت، پیشینه و سایر ویژگی های آن را هم در نظر می گیرید، توانایی شما در ایجاد ارتباط بین جنبه های مختلف آن، انعطاف پذیری شناختی نام دارد.
نگرش و تفکر چند وجهی که در برگیرنده ی نگاه جامع به امور است و غفلت از سایر جنبه ها در آن جای ندارد، می تواند متضمن رفتار و تصمیمی جامع در همه ی زمینه ها گردد.
تقکر چند وجهی در کلاس درس
پیش از این از اهمیت انعطاف پذیری شناختی در کلاس درس صحبت شد و از آنجایی که تفکر چند وجهی یکی از مولفه های اصلی این عنوان است نباید از ضرورت استفاده از این مهارت غافل شد.
تفکر چند وجهی مهارتیست که با توجه و تمرین قابل دستیابی است و می تواند ذهنی پویا و خلاق و ایده هایی بدیع به ارمغان بیاورد.
برای تفهیم موقعیت مثالی از کلاس درس را بیان می کنیم . در شرایطی که معلم مشغول تدریس درس مطالعات است و روی تابلو کلمه ی کارگروهی را می نویسد و از دانش آموزان می خواهد ویژگی های مثبت و منفی کارگروهی را بگویند، در این فعالیت ضمن انجام فعالیت بارش فکری و ساخت ایده ها و فکر های جدید، مهارت تفکر چند وجهی در دانش آموزان تقویت می شود.
در مثالی دیگر معلم دارای انعطاف پذیری شناختی با در امتداد هم قرار اهداف دروس ضمن تدریس یه مبحث از سایر جنبه های آن نیز که در دروس دیگر مطرح شده غافل نمی شود. در خصوص مبحث سنگ ها در علوم چهارم معلم ضمن استفاده از محتوای درس علوم در خصوص خاصیت سنگ ها می تواند به محتوای درس مطالعات از سنگ نبشته های به جا مانده از دوران هخامنشیان نیز اشاره کند. و هم از منظر مطالعات و هم از منظر درس علوم به یک موضوع واحد بنگرد .
ارزشیابی ها و تکالیف خلاقیتی که از تلفیقی از دروس مختلف طراحی می شود در تقویت یان مهارت نقش به سزایی دارد.
تکالیف تلفیقی و تفکرچند وجهی
یکی از فعالیت هایی که در سال های اخیر در نظام آموزش و پرورش به آن توجه بسیاری شد، طراحی و ارائه ی تکالیف خلاقیت محور و تلفیقی می باشد.
برای مثال فعالیت های پژوهشی تلفیقی درس ریاضی و علوم : اندازه ی قطر سیارات را به دست آورید و آن ها را از کوچک به بزرگ با علامت >< نشان دهید.
فعالیت های پژوهشی درس اقتصاد و جامعه شناسی: اقتصاد چه نقشی بر میزان امید به زندگی افراد یک جامعه دارد؟
انجام این فعالیت ها منتج به آشنایی مغز با فعالیت های چند وجهی می شود و با کمک تفکر چند وجهی افراد را به سمت انعطاف پذیری شناختی و نهایتا تولید علم پویا و زایا سوق می دهد.
برای مطالعه مقالات قبلی مرتبط با انعطاف پذیری شناختی میتوانید از لینک های زیر استفاده کنید:
به روزرسانی باورها و تفکرات در انعطاف پذیری شناختی
راه های تقویت انعطاف پذیری شناختی در کلاس درس
انعطاف پذیری شناختی معلم در کلاس درس
نویسنده: هدا مرادی آموزگار و کارشناس ارشد روانشناسی، عضو رسمی کمیته ی آموزشی انجمن روانشناسی تهران
دیدگاهتان را بنویسید